W grudniu 2022 r. Rada Europejska i Parlament Europejski osiągnęli wstępne i warunkowe porozumienie w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM – Carbon Border Adjustment Mechanism). Porozumienie musi zostać potwierdzone przez ambasadorów państw członkowskich UE i przez Parlament Europejski, a następnie przyjęte przez obie instytucje – dopiero wtedy stanie się ostateczne. CBAM jest jednym z działań UE na rzecz klimatu, mającym zapobiec sytuacji, w której działania UE zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych („GHG”) byłyby niweczone przez wzrost emisji poza jej granicami w wyniku przeniesienia produkcji poza UE lub przez zwiększony import produktów wysokoemisyjnych (tzw. „ucieczka emisji”).

CBAM dotyczy przywozu produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych i jest zaprojektowany tak, by działać równolegle z unijnym systemem handlu emisjami EU ETS, uzupełniając jego funkcjonowanie w przypadku towarów importowanych. CBAM stopniowo zastąpi obecnie istniejące unijne mechanizmy przeciwdziałania ryzyku ucieczki emisji, w szczególności przydziały bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS. W wyniku przyjęcia powyższej regulacji opłaty za emisję GHG będą równoważne w przypadku produktów przywożonych i produktów unijnych, a warunki działania – równe dla wszystkich. W rezultacie CBAM może być skutecznym środkiem obniżenia emisji w państwach trzecich, a jednocześnie zapewnić równe warunki działania przemysłowi unijnemu.

CBAM będzie dotyczył konkretnych produktów, które na początkowym etapie będą obejmowały: żelazo i stal, cement, nawozy, aluminium, energię elektryczną, chemikalia organiczne, wodór, amoniak i tworzywa sztuczne. Rozporządzenie będzie mieć również zastosowanie do emisji pośrednich, pochodzących z wytwarzania energii elektrycznej zużywanej przy produkcji towarów.

Towary będą mogły być przywożone na obszar celny UE wyłącznie przez zgłaszającego (w rozumieniu unijnego kodeksu celnego) składającego zgłoszenie celne, który został upoważniony przez urząd ds. CBAM.

Upoważnieni zgłaszający będą zobowiązani składać do 31 maja każdego roku deklarację CBAM za rok poprzedni, w której będą musieli uwzględnić:

  • całkowitą ilość poszczególnych rodzajów towarów przywiezionych w poprzednim roku wyrażoną w tonach (w przypadku energii elektrycznej w megawatogodzinach);
  • całkowitą wielkość emisji wbudowanych (tzn. emisji bezpośrednich uwolnionych podczas produkcji towarów), wyrażoną w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO2, podtlenku azotu i perfluorowęglowodorów);
  • całkowitą liczbę certyfikatów CBAM – odpowiadającą całkowitej wielkości emisji wbudowanych – które mają zostać przekazane do umorzenia;
  • kopię sprawozdania z weryfikacji wydanego przez akredytowanego weryfikatora.

Upoważnieni zgłaszający zobowiązani będą nabywać certyfikaty CBAM celem ich umorzenia. Urząd ds. CBAM będzie sprzedawał certyfikaty CBAM po obliczanej cotygodniowo cenie odzwierciedlającej średnią cenę uprawnień w ramach EU ETS ustalaną w drodze aukcji.

Na upoważnionych zgłaszających, którzy do 31 maja każdego roku nie przekażą do umorzenia certyfikatów CBAM w liczbie odpowiadającej emisjom wbudowanym związanym z towarami przywiezionymi w poprzednim roku lub przedłożą urzędowi ds. CBAM nieprawdziwe informacje dotyczące rzeczywistych emisji w celu korzystnego indywidualnego potraktowania, zostaną nałożone kary pieniężne równe trzykrotności średniej ceny certyfikatów CBAM w poprzednim roku za każdy certyfikat CBAM, którego upoważniony zgłaszający nie przekazał do umorzenia. Ponadto, uiszczenie kary nie zwolni upoważnionego zgłaszającego z obowiązku przekazania do umorzenia urzędowi ds. CBAM pozostałych certyfikatów CBAM.

Zgodnie z aktualnym harmonogramem CBAM zacznie funkcjonować od października 2023 r., lecz w początkowej fazie obejmować będzie wyłącznie obowiązki sprawozdawcze. Począwszy od 1 stycznia 2027 r. zacznie obowiązywać w pełnym zakresie.

Jeżeli powyższe zagadnienia dotyczą Państwa działalności i są Państwo zainteresowani naszą pomocą w przedmiotowym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt.

Powyższy post na blogu stanowi informację o charakterze ogólnym, jego celem jest dostarczenie Państwu na bieżąco informacji o zmianach w prawie podatkowym, interpretacjach organów podatkowych, rozwoju linii orzeczniczej oraz ciekawych komentarzach. Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA nie ponosi prawnej odpowiedzialności za żadne działania lub zaniechania podjęte w wyniku powyższych informacji.