Magdalena Szczepańska, Natalia Sęk
Puls Biznesu

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, udzielanie pożyczek, jako usługa finansowa podlega zwolnieniu z tego podatku. Jeśli jednak, podatnik korzysta z pożyczki udzielonej przez podmiot zagraniczny, jest zobowiązany do rozpoznania takiej transakcji w rozliczeniu VAT jako import usług zwolnionych z tego podatku (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 28b i 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).

W takiej sytuacji podstawę opodatkowania stanowi kwota zapłaconych odsetek, która jest wynagrodzeniem za usługę. Podatnik wykazuje wówczas w deklaracji VAT (pliku JPK) kwotę zapłaconych odsetek jako wartość netto importu usług. Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna sygn. 0111-KDIB3-1.4012.100.2017.2.ICz. Obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje natomiast zgodnie z przepisem art. 19a ust. 5 pkt 1e ustawy o VAT, tj. w dniu otrzymania całości lub części zapłaty. Najczęściej będzie to dzień faktycznej zapłaty odsetek od udzielonej pożyczki. W praktyce przyjmuje się, iż jest to dzień obciążenia rachunku bankowego podmiotu spłacającego odsetki.

Kapitalizacja odsetek jest przyjętą formą regulowania zobowiązań wynikających z zaciągniętych pożyczek. Takie rozwiązanie powoduje, iż nie dochodzi do rzeczywistego transferu odsetek z rachunku bankowego pożyczkobiorcy, a zobowiązanie jest regulowane. W związku z tym po stronie podatników pojawiają się wątpliwości, jak w takiej sytuacji prawidłowo rozpoznać moment powstania obowiązku podatkowego.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „zapłata”. Na podstawie samego brzmienia przepisów trudno jest zatem określić czy termin „zapłata” obejmuje wyłącznie uregulowanie zobowiązania w formie rzeczywistego przepływu pieniężnego jakim jest przelew bankowy. W doktrynie przyjmuje się, że termin ten dotyczy również innych form regulowania zobowiązań w tym także kapitalizacji odsetek. W tym ostatnim przypadku uzasadnieniem dla takiego rozumienia terminu zapłaty jest fakt postawienia po kapitalizacji do dyspozycji pożyczkodawcy niezapłaconych odsetek i zwiększenie w ten sposób podstawy ich naliczania. Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach, np. IBPP2/443-395/14/IK, ILPP1/443-1112/14-2/AW. Zgodnie z tymi interpretacjami w dniu kapitalizacji odsetek powstaje obowiązek podatkowy, a otrzymujący pożyczkę jest zobowiązany do wykazania w tej dacie importu usług zwolnionych z VAT. Dzień kapitalizacji odsetek jest w takim przypadku traktowany na równi z dniem faktycznej ich zapłaty. Choć są to interpretacje wydane przed kilkoma laty ich rozstrzygnięcie pozostaje nadal aktualne.

W świetle przywołanych interpretacji, pomimo braku jasnych przepisów ustawy o VAT definiujących pojęcie zapłaty, kapitalizacja odsetek od pożyczki otrzymanej od zagranicznego podmiotu stanowi moment, w którym podatnik powinien rozpoznać import usług zwolnionych z VAT. Z uwagi na fakt, że brakuje nowych interpretacji w tym zakresie, nie można wykluczyć, iż stanowisko organów podatkowych w przyszłości ulegnie zmianie, a tym samym takie podejście może zostać zakwestionowane.