W bieżącym tygodniu ukazało się uzasadnienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z 31 stycznia 2023 r. (sygn. II FSK 1588/20) dotyczącego obowiązku weryfikowania statusu rzeczywistego właściciela przy wypłacie dywidend. NSA potwierdził, że płatnik jest zobowiązany do zbadania, czy odbiorca jest rzeczywistym beneficjentem wypłaconej dywidendy.

Poniżej prezentujemy najważniejsze wnioski wynikające z uzasadnienia powyższego orzeczenia:

  • NSA powołując się na wyroki w „sprawach duńskich” (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 26 lutego 2019 r. w sprawach C-116/16 i 117/16) stwierdził, że obowiązek weryfikacji czy odbiorca dywidendy jest jej rzeczywistym właścicielem jest zgodny z celem dyrektywy Rady 2011/96/UE z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich. W ocenie NSA, taką argumentację wspiera również treść art. 22c ust. 1 ustawy o CIT.
  • Zdaniem NSA bez znaczenia dla powyższego pozostaje fakt, że ani w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, ani w dyrektywie nie zawarto wprost wymogu badania statusu rzeczywistego właściciela.
  • NSA stwierdził, że obowiązek weryfikacji statusu rzeczywistego właściciela po stronie odbiorcy dywidendy istniał również przed wprowadzeniem w 2019 r. do art. 26 ust. 1 ustawy o CIT obowiązku dochowania przez płatnika należytej staranności.
  • Jeżeli chodzi o zakres obowiązków weryfikacyjnych NSA zwrócił uwagę, że każdy stan faktyczny należy oceniać odrębnie w zależności od możliwości pozyskania przez płatnika informacji, które mogłyby zweryfikować status odbiorcy dywidendy. Oceniając dochowanie przez płatnika należytej staranności należy brać pod uwagę w szczególności sytuację płatnika: jego pozycję w obrocie, strukturę podmiotową w której uczestniczy, występowanie i rodzaj powiązań pomiędzy podmiotami: osobowe, kapitałowe, organizacyjne, poziom profesjonalizmu prowadzonej działalności.
  • Weryfikacja statusu rzeczywistego właściciela zdaniem NSA może odbywać się przy uwzględnieniu możliwości płatnika i nie oznacza obowiązku prowadzenia postępowania, takiego jak organy podatkowe. Zgodnie z powyższym organ podatkowy może zakwestionować wynik weryfikacji, jednakże musi wskazać istotne elementy nadużycia, których potencjalnie dopuścił się płatnik.
  • Ciężar dowodu jest zatem rozłożony pomiędzy płatnika i organ podatkowy w ten sposób, że płatnik działając z należytą starannością ma dokonać weryfikacji czy odbiorca dywidendy jest rzeczywistym jej beneficjentem. Natomiast w sytuacji, gdy organ podatkowy kwestionuje wynik tej weryfikacji, musi wykazać istnienie elementów konstytutywnych praktyki stanowiącej nadużycie z uwzględnieniem wszystkich istotnych elementów, w tym okoliczności, że spółka, której wypłacono dywidendy, nie jest ich rzeczywistym właścicielem.
  • NSA zaaprobował stosowanie zasady „look-through approach” i wskazał, że umożliwia ona zastosowanie preferencyjnego opodatkowania bądź zwolnienia z opodatkowania, gdy wypłata dywidendy dokonywana jest co prawda do pośrednika, ale rzeczywisty beneficjent jest możliwy do ustalenia i ma siedzibę na terytorium UE (EOG).

Mając na uwadze powyższe, polscy płatnicy powinni ponownie przyjrzeć się wdrożonym procesom i zadbać o to, aby dochować wymaganego poziomu należytej staranności przed wypłatą dywidendy.

Jeżeli powyższe zagadnienia dotyczą Państwa działalności i są Państwo zainteresowani naszą pomocą w przedmiotowym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt.

Powyższy post na blogu stanowi informację o charakterze ogólnym, jego celem jest dostarczenie Państwu na bieżąco informacji o zmianach w prawie podatkowym, interpretacjach organów podatkowych, rozwoju linii orzeczniczej oraz ciekawych komentarzach. Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA nie ponosi prawnej odpowiedzialności za żadne działania lub zaniechania podjęte w wyniku powyższych informacji.