Tak stwierdził WSA w Poznaniu (I SA/Po 1058/21 z dnia 28 marca 2022 r.) uchylając decyzję Naczelnika Wielkopolskiego Urzędu Celno-Skarbowego („Organ”) z września 2021 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 2013 rok.

Organ zarzucił podatnikowi zawyżenie kosztów uzyskania przychodów poprzez ujęcie w nich opłat licencyjnych z tytułu korzystania ze znaków towarowych, które, w ocenie Organu, nie miały związku z uzyskiwanymi przychodami. Podstawą stanowiska Organu było zaistnienie w tym samym dniu następujących zdarzeń::

  • podatnik („X”) wniósł do zależnej spółki komandytowo akcyjnej („Y”) wkład niepieniężny w postaci znaków towarowych i zgłoszonych w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej świadectw ochronnych;
  • Y dokonała sprzedaży ww. znaków towarowych na rzecz spółki z o.o. („Z”), w której udziałowcem był X,
  • X i Z zawarły umowę licencyjną na korzystanie z przedmiotowych znaków towarowych, na podstawie której X zobowiązała się ponosić opłaty licencyjne określone jako % jej przychodu netto.

Zdaniem Organu, transfer znaków towarowych przez X do Y nie miał na celu ani osiągnięcia przychodów ani też zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów w X a jedynie uzyskanie korzyści podatkowej.

WSA nie podzielił stanowiska Organu, że transakcje podatnika nie miały realnego celu gospodarczego i nie mogły przyczynić się do zabezpieczenia, zachowania źródła przychodu lub też potencjalnego zwiększenia osiąganych dotychczas przychodów.

Zdaniem WSA:

  • Za kierunkowe kryterium wykładni art. 15 ust. 1 ustawy o CIT przyjąć trzeba cel poniesionego kosztu. Kryterium to wiąże się z koniecznością badania zamiaru podatnika: czy był on skierowany na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła; a tym samym czy występuje związek przyczynowy, który wyraża się we wpływie (bezpośrednim lub pośrednim) ponoszonego kosztu na możliwość powstania lub zwiększenia osiąganego przychodu lub we wpływie na zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. Ocena ta powinna być dokonywana z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz wiedzy o związkach przyczynowych, tj. że dany wydatek (koszt) może obiektywnie przyczynić się do realizacji pożądanego celu – osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła – co nie musi oznaczać, że cel ten zostanie osiągnięty. Działania, które doraźnie powodują jedynie wydatki lub wręcz straty mogą być elementem strategii gospodarczej i nie muszą stać w sprzeczności z działaniami w celu osiągnięcia przychodów, gdy w dalszej perspektywie mają służyć zwiększaniu zysków podmiotu gospodarczego.
  • Czynności prawne dokonane przez podatnika były realne. Pominięcie skutków prawnych dokonanych czynności w stanie prawnym obowiązującym w 2013 r. było niemożliwe. Nie obowiązywał wówczas art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej (uchylony po wyroku TK z 11 maja 2004 r., sygn. akt: K 4/03, Dz.U. z 2004 r., nr 122, poz. 1288). Natomiast klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania wprowadzona ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 846) obowiązuje dopiero od 15 lipca 2016 r. Organ nie miał zatem upoważnienia do użycia takiej argumentacji, jakby klauzula zapobiegająca unikaniu opodatkowania była stosowana.

WSA stwierdził, że w stanie prawnym obowiązującym w 2013 r. ogólna klauzula zakazująca unikania opodatkowania nie obowiązywała. Stan ten jest równoznaczny z zakazem pomijania przez organy podatkowe skutków podatkowych czynności prawnych dokonanych głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej.

Powyższe oznacza, że o ile czynność prawna była ważna, organ podatkowy zobowiązany jest respektować skutki, jakie z danym rodzajem czynności wiąże system podatkowy. Zdaniem Sądu, podatnik działał w granicach prawa, a ewentualna „optymalizacja podatkowa” nie może sama przez się dowodzić i uzasadniać kwestionowania jej skutków na gruncie prawa podatkowego.

Wyrok WSA jest nieprawomocny.

Jeżeli powyższe zagadnienia dotyczą Państwa działalności i są Państwo zainteresowani naszą pomocą w przedmiotowym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt.

Powyższy post na blogu stanowi informację o charakterze ogólnym, jego celem jest dostarczenie Państwu na bieżąco informacji o zmianach w prawie podatkowym, interpretacjach organów podatkowych, rozwoju linii orzeczniczej oraz ciekawych komentarzach. Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA nie ponosi prawnej odpowiedzialności za żadne działania lub zaniechania podjęte w wyniku powyższych informacji.