Magdalena Szczepańska, Patryk Gaszyński
Rzeczpospolita

Skarbówka uznaje, że przekazanie płatków śniadaniowych, pieczywa, paluszków czy wędlin służy zaspokojeniu wyłącznie osobistych potrzeb zatrudnionych osób. W związku z tym nie ma związku z działalnością gospodarczą pracodawcy.

Pracodawcy, chcąc zwiększyć swoją atrakcyjność na rynku pracy oraz zapewnić jak najlepsze warunki obecnym i potencjalnym pracownikom, decydują się na zakup różnego rodzaju benefitów dla tych osób. Są to m.in. karty sportowe, posiłki czy prezenty np. z okazji jubileuszu, jak również codzienne artykuły spożywcze: owoce, soki, słodycze. Ponadto, bardzo często pracodawcy zwracają pracownikom koszty zakupu okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych, jeżeli praca na ich stanowisku tego wymaga. Ustawa o VAT nie wprowadza wprost regulacji, które pozwoliłyby odpowiedzieć na pytanie jak dla potrzeb rozliczenia VAT przez pracodawcę należy zakwalifikować takie wydatki. W szczególności chodzi tutaj o prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z poniesionymi wydatkami.

Związek bezpośredni i pośredni
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT podatnik ma prawo do odliczenia kwoty VAT naliczonego w związku z dokonanymi zakupami. Związek zakupów z działalnością gospodarczą podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.
Związek bezpośredni to taki, gdy nabyte towary/usługi podlegają dalszej odsprzedaży lub są niezbędne do wytworzenia innych towarów/usług, będących przedmiotem dostawy.
W drugim przypadku, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, są to wydatki, które nie są ściśle związane z czynnościami opodatkowanymi, jednak mają wpływ i wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. By móc wykazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością opodatkowaną VAT pracodawcy, musi istnieć ciąg przyczynowo – skutkowy pomiędzy zakupami towarów/usług a przychodem pracodawcy. Czy zatem taki związek występuje w przypadku pracodawców (podatników) finansujących benefity pracownikom?

Co na to fiskus
Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie nie jest korzystne dla podatników. W ostatnim czasie organy podatkowe wydawały wiele interpretacji indywidualnych na ten temat. Przykładowo interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 sierpnia 2019 r., 0112-KDIL4.4012.260.2019.4.HW) dotyczyła podatnika, który świadczy usługi informatyczne. W celu stworzenia atrakcyjnego miejsca pracy decyduje się na zakup różnego rodzaju artykułów spożywczych dla pracowników, takich jak: woda, kawa, herbata, mleko, cukier, soki, owoce, pieczywo, paluszki, wędliny czy płatki śniadaniowe. Podatnik odliczył VAT naliczony przy nabyciu ww. towarów, gdyż uznał, że ponoszenie przedmiotowych wydatków ma wpływ na samopoczucie pracowników, co wiąże się ze zwiększeniem efektywności i wydajności w pracy. Argumentował, że przekłada się to na ogólne funkcjonowanie spółki i bez wątpienia zwiększa obroty opodatkowane VAT. Występuje zatem związek pośredni, który potwierdza prawo do odliczenia VAT.
Ze stanowiskiem podatnika nie zgodził się jednak dyrektor KIS. Uznał, że przekazanie soków, owoców, pieczywa, paluszków, wędlin czy też płatków śniadaniowych pracownikom służy zaspokojeniu wyłącznie ich potrzeb osobistych/prywatnych. W związku z tym przedmiotowe wydatki nie mają ani pośredniego, ani tym bardziej bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przez co nie dają prawa do odliczenia VAT z tytułu nabycia tych towarów. Co ciekawe, w odniesieniu do zakupu kawy, herbaty, mleka, wody i cukru dyrektor KIS stwierdził, że ich przekazanie pracownikom nie następuje na cele osobiste/prywatne, tylko wynika z innych przepisów prawa, np. kodeksu pracy, zatem nie zależy od woli podatnika. W związku z tym podatnik ma prawo od odliczenia VAT od wydatków w tej części. Podobne stanowisko zaprezentował dyrektor KIS w wydanej 30 grudnia 2019 r. interpretacji indywidualnej (0114-KDIP1-1.4012.603.2019.1.IZ), w której również uznał, że przekazanie owoców pracownikom związane jest z zaspokojeniem ich osobistych potrzeb.

Korekta wzroku bez preferencji
Zakup okularów lub soczewek korekcyjnych dla pracowników, których praca tego wymaga, z pozoru nie powinien budzić wątpliwości w kontekście prawa do odliczenia VAT przez pracodawcę. Taki obowiązek wynika bowiem z kodeksu pracy. Niestety również i w tym przypadku prawo do odliczenia VAT jest kwestionowane. Odmawiając prawa do odliczenia VAT organy podatkowe argumentują to faktem, iż prawo do rozporządzania okularami/soczewkami kontaktowymi przysługuje jedynie pracownikowi. Ponadto, obiektywnie pracodawca nie jest w stanie ustalić w jakim stopniu okulary/soczewki kontaktowe są wykorzystywane do działalności gospodarczej, a w jakiej na cele osobiste pracownika (zwłaszcza jeżeli używa ich po pracy). W tym przypadku nie ma znaczenia, że pracodawca realizuje nałożone na niego obowiązki wynikające z odrębnych przepisów (np. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 5 maja 2017 r., 2461-IBPP2.4512.94.2017.2.AZE).
Patryk Gaszyński jest konsultantem w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U z 2020 r. poz. 106)

Zdaniem autorki – Wydatki osobiste zostaną zakwestionowane podczas kontroli
Magdalena Szczepańska
Biorąc pod uwagę ukształtowaną jednolitą linię interpretacyjną nie ulega wątpliwości że organy podatkowe podczas kontroli podatkowych będą zwracać szczególną uwagę na odliczanie przez pracodawców VAT od wydatków opisanych w artykule. Niestety stanowisko organów jest negatywne dla podatników, pomimo iż prawo do zaliczenia w koszty podatkowe takich wydatków nie budzi wątpliwości. Jeśli organy podatkowe zakwestionują prawo do odliczenia VAT, to po stronie podatnika może powstać zaległość podatkowa. Ponadto, może zostać nałożone dodatkowe zobowiązane w VAT. Korzystną informacją w tej sytuacji jest na pewno to, że ze względu na brak prawa do odliczenia VAT od tych wydatków, pracodawca nie jest zobowiązany do zapłaty należnego VAT od ich nieodpłatnego wydania pracownikom.